We plukken nu de vruchten van onze veredeling
Zes jaar geleden startte Akerboom Freesia met het opzetten van een veredelingsprogramma en daar begint het Roelofarendsveense bedrijf nu de vruchten van te plukken. Thomas en Mariëlle Akerboom vertellen op welke manier dit hun bedrijfsvoering beïnvloedt.
Hoe heeft jullie bedrijf zich in de afgelopen jaren ontwikkeld?
Zo’n zes jaar geleden zijn we gestart met het opzetten van een eigen veredelingsprogramma en daar beginnen we nu de vruchten van te plukken. We kunnen ons steeds meer onderscheiden in kwaliteit en assortiment en daarmee bereiken we de bovenkant van de markt oftewel de consumenten die bereid zijn om meer te betalen. Natuurlijk zijn de coronajaren gekke jaren geweest: een rollercoaster met ups en downs, maar wij zijn er, mede door ons eigen assortiment, wel goed doorheen gekomen. De vraag in de markt was goed, ook omdat consumenten veel thuis waren en het daar gezellig wilden maken met een bloemetje en een plantje. In de coronatijd is het overigens nog eens extra zichtbaar geworden hoe mooi het is om in de sierteelt te werken. Omdat we met de natuur bezig zijn, konden we – met de nodige afstandsmaatregelen – wel gewoon lekker doorwerken, iets waar wij en onze collega’s blij mee waren.
Hoe gaan jullie om met de huidige energiecrisis? Welke impact heeft dat nu op jullie bedrijfsvoering? En welke impact heeft het op de lange termijn?
Omdat gas en elektra voor onze teelt belangrijk zijn, sluiten we altijd ver van tevoren contracten af. Onze strategie om voor een langere termijn zekerheid te hebben, pakt voor ons nu goed uit. Door de bank genomen hebben we in de afgelopen jaren wellicht te veel betaald, of in ieder geval meer dan andere ondernemers, maar nu zitten we voorlopig nog aan de goede kant van de streep. We moeten voor volgend jaar nog wel 35% van onze behoefte opnieuw vastleggen. Als we dat deel tegen de huidige energieprijzen in moeten kopen, doet dat natuurlijk wel wat met ons verdienmodel, wellicht dat we dan iets minder gaan telen. Vooralsnog, wachten we nog even af. We hopen/verwachten dat de prijzen weer zullen gaan dalen, maar zeker weten doen we dat natuurlijk niet. De tijd zal het leren het leren, over een paar maanden moeten we een keuze maken.
Hebben jullie stappen ondernomen om het energieverbruik te verminderen?
De trigger om minder energie te gebruiken is nog nooit zo groot geweest; het wordt een sport om te besparen. We hebben besloten om meer te gaan investeren in ledlampen, waardoor we 40% tot 50% kunnen besparen op de elektra die we nodig hebben voor de belichting. Daarnaast overwegen we om zonnepanelen aan te schaffen. We zijn nog aan het rekenen of het rendabel genoeg is. In de winter gebruiken wij namelijk veel stroom voor lampen en juist dan leveren zonnepanelen minder op. In de zomer kunnen we de zonneopbrengst inzetten voor de koeling. Als laatste oriënteren we ons op de aanschaf van een dicht energiescherm: een bovenscherm als isolatie die ervoor zorgt dat we vooral bij lage temperaturen minder gas nodig hebben.
Al met al praten we over best wel grote investeringen, waar ook financiering voor nodig is. Maar voor ons gevoel zijn de investeringen het ook waard. Uiteindelijk willen we minder energie gebruiken en duurzamer produceren. Het voelt goed om daarin te investeren. We zijn tenslotte een natuurfabriek. We kiezen er niet voor om alleen met de natuur mee te telen, dat past in onze optiek niet bij de marktvraag: er is jaarrond vraag. Omdat een aantal kwekers wel overstappen op natuurlijk telen, zal de productiepiek in de zomer alleen maar groter worden. In dat opzicht doen we het net even anders dan anderen: we willen ons niet door de angst laten regeren. Wij proberen een zo groot mogelijke productiespreiding in het jaar te houden.
Hoe heeft jullie afzetmarkt zich ontwikkeld – en wat verwachten jullie van de nabije toekomst?
Vorig jaar was qua prijsvorming een goed jaar, dit jaar is de markt grilliger. Dankzij onze veredeling zijn wij wel in staat om goede prijzen te blijven maken, ook op de momenten dat de overall markt minder is. Ons nieuwe, unieke assortiment trekt ons oude assortiment mee. We onderscheiden ons steeds meer van anderen: in kwaliteit en in assortiment. Dat zien we nu ook terug in de prijsvorming.
Ondanks dat er veel consumenten zijn die minder te besteden krijgen, is er ook nog steeds een groep consumenten voor wie dat niet geldt, die ruimer in hun jasje zitten. Wij proberen die consumenten te bereiken met kwaliteit, in samenwerking met een vaste klantenkring. We verwachten dat het aanbod op bepaalde momenten kleiner wordt, mede omdat er kwekers zijn die meer met de natuur mee gaan telen. Omdat wij jaarrond een eigen assortiment kunnen leveren, denken we dat voor ons ook volgend jaar de prijsvorming goed zal zijn. Dit alles neemt niet weg, dat het spannend gaat worden. Er zijn nog zoveel externe onzekerheden dat het dubbeltje ook zomaar de andere kant op vallen.
Wat verwachten jullie van de gemeente – wat is jullie boodschap voor de nieuwe gemeenteraad en voor het nieuwe college?
Het is belangrijk dat er voor de sierteelt ruimte blijft bestaan om zich te ontwikkelen. Daarvoor is het nodig dat de gemeente een duidelijk beleid voert, bijvoorbeeld over de bestemmingsplannen. En dat de gemeente de juiste randvoorwaarden schept, bijvoorbeeld als het gaat om de toegankelijkheid van de gebieden (ontsluiting) en de toegankelijkheid van het electriciteitsnet. We hebben die duidelijkheid nodig: we kunnen niet investeren als niet bekend is wat er met een gebied gaat gebeuren, kijk maar naar de versnippering in het gebied Flora- en Geestweg. Om te voorkomen dat het in andere gebieden dezelfde kant op gaat, moet de gemeente duidelijke keuzes maken en de consequenties daarvan accepteren (bijvoorbeeld handhaving).