Productschap Tuinbouw wil moderniseren

14 juni 2011

De mening van ondernemers over het belang van het Productschap Tuinbouw (PT) verschilt per sector en per geleding binnen de sectoren. Dat blijkt uit de eerste resultaten van de ondernemerspeiling PT, die onderzoeksbureau Blauw Research vandaag presenteerde. De resultaten van de peiling zijn aanleiding voor het PT-bestuur om een moderniseringslag in te zetten.

Onderzoeksbureau Blauw Research concludeert uit de onderzoeksresultaten dat in de glastuinbouwsectoren (bloemen en glasgroenten) de meerderheid van de ondernemers wil blijven investeren in innovatie en duurzaamheid via het PT. Handelsbedrijven zijn wel kritischer dan producenten. De glastuinbouw is goed voor 64% van de heffingopbrengsten van het PT. In de bollenteelt (10% heffingopbrengst) deelt een meerderheid de mening van de glastuinders. De hovenierssector (2%) geeft daarentegen een duidelijk signaal af dit soort zaken privaat te willen organiseren. Ook ondernemers in de boomkwekerijsector (8%) en de bollenhandel (7%) zijn kritisch. Binnen de fruit-, vollegrondgroente en paddenstoelensector (samen 8%) zijn de meningen verdeeld. Ondernemers zijn verder over de hele linie zeer kritisch over de wijze van inspraak en besluitvorming binnen het PT. Volgens Blauw Research blijkt dit samen te hangen met het lage rapportcijfer, dat tussen 3,9 (hoveniers) en 5,2 (glasgroenteteelt) uitkwam.

Resultaten geven richting
Er namen 4.189 ondernemers deel aan het onderzoek; een response van ruim 14%. Blauw Research vindt dat een hoge response voor dit type onderzoek. Alleen in de bloemenhandel en de vollegrondsgroenteteelt was de response met 7% laag. Uit een non-respons analyse blijkt desalniettemin dat de 4.189 deelnemers aan het onderzoek een juiste afspiegeling vormen van de gehele sector. Volgens waarnemend voorzitter Bart Bruggeman van het PT geven de onderzoeksresultaten richting voor het PT-bestuur: “Het is goed dat we dit onderzoek gehouden hebben. Alle ondernemers hebben de mogelijkheid gehad zich uit te spreken. De uitkomst van de peiling geeft de mening van ondernemers uiterst helder weer en biedt daarmee een schat aan informatie. Er is toekomst voor het Productschap Tuinbouw, maar ondernemers geven glashelder aan dat het anders moet. Dat geldt allereerst voor de wijze van inspraak en besluitvorming. Dit moet transparanter en democratischer”.

Verder moet het PT zich nog meer richten op zijn kerntaken: innovatie en duurzaamheid. Het onderzoeksresultaat geeft sectoren binnen het PT aanknopingspunten voor een agenda voor de toekomst. Elke sector zal, voor activiteiten die privaat kunnen, de mogelijkheid bespreken om dit versneld privaat te gaan financieren en organiseren. Daarnaast zullen sommige sectoren zich moeten beraden of zij binnen het PT blijven, of gebruik gaan maken van de opt-outmogelijkheid. Via deze mogelijkheid kunnen deelsectoren uit het schap stappen.

Nieuwe mogelijkheden inspraak en besluitvorming
Uit het tevredenheidsonderzoek van 2009 bleek ook dat er onvrede is onder ondernemers over de wijze van besluitvorming. Destijds werd de conclusie getrokken dat veel van de onvrede samenhing met weinig kennis over de werkwijze en activiteiten van het PT. Het PT intensiveerde daarom de afgelopen twee jaar de communicatie met heffingbetalers. Ook stelde het PT-bestuur een Toekomstagenda op, om helderheid te geven over de rol en taken van het PT in de tuinbouwsector. Bruggeman: “Het resultaat van onze acties is dat de kennis van ondernemers over onze taken en activiteiten is toegenomen. Alhoewel ook de kennis over de wijze van besluitvorming iets is verbeterd blijft er onvrede. We hebben hier dus te maken met een fundamenteel probleem.”. Werkgeversorganisaties en toezichthouder SER oriënteren zich op nieuwe vormen van inspraak en besluitvorming voor de schappen. Mede op basis van hun bevindingen wil het PT-bestuur naar nieuwe en betere vormen van inspraak en besluitvorming voor het schap.

Sectoren
Daarnaast vroeg het PT-bestuur bureau Blauw Research een nadere analyse van de resultaten van de peiling per sector uit te werken. In de zomer worden per sectorcommissie bijeenkomsten belegd. Op basis van de analyses per sector wordt kritisch gekeken in welke activiteiten de betreffende sector wil investeren via het PT en in welke niet. Bruggeman: ”Uitgangspunt daarbij is dat voor activiteiten die ondernemers wel belangrijk vinden maar waarin zij niet meer via het PT willen investeren, alternatieven worden gezocht. Pas als er een werkbare private oplossing is gevonden kan de investering vanuit het PT eventueel afgebouwd of stopgezet worden.”

Activiteiten: plantgezondheid en fytosanitaire zaken
Volgens Blaauw Research hechten ondernemers de meeste waarde aan activiteiten op het gebied van plantgezondheid. Hieronder valt het onderzoek ter voorkoming van ziekten en plagen en de Coördinatoren Effectief Middelen Pakket, die ervoor zorgen dat er een adequaat pakket gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar is voor de betreffende sector. Ondernemers uit de meeste sectoren willen hierin blijven investeren via het PT. Alleen ondernemers uit de paddenstoelensector en de boomkwekerijsector denken er anders over. Ook fytosanitair beleid om toegang tot markten te garanderen wordt belangrijk gevonden. Ook hiervoor geven ondernemers uit de meeste sectoren aan dit via het PT te willen financieren.

Activiteiten: promotie en marktonderzoek
Promotie wordt in vrijwel alle sectoren als een belangrijke activiteit gezien, stelt Blaauw Reserch. Ondernemers uit de meeste sectoren denken echter dat promotie ook privaat gefinancierd en georganiseerd kan worden. Een zelfde beeld is te zien bij marktonderzoek. Ook deze activiteit vinden ondernemers belangrijk, maar de meerderheid ziet hier een rol voor private partijen. Uitzonderingen zijn de bloemen-, glasgroenten- en bollenteelt, waar zo’n 60% van de ondernemers promotie liever via het PT gefinancierd ziet. Bruggeman: “Dit is in lijn met het standpunt van het PT-bestuur. Uitgangspunt voor het PT-bestuur is dat privaat moet wat privaat kan. In onze Toekomstagenda stelden we als PT-bestuur in 2010 vast dat productpromotie een onderwerp is dat privaat gefinancierd moet worden zodra de betreffende deelsector dit kan organiseren. De bloemensector treft hier al voorbereidingen voor. Het is zaak dat elke sector de mogelijkheid van private financiering en uitvoering van promotie en marktonderzoek gaat bekijken.”

Bloemen- en plantensector
De response in de bloemen- en plantensector was 7% in de handel en 16% in de teelt. De teelt staat positiever tegenover het PT dan de handel. In de bloemenhandel zijn grote bedrijven positiever over het PT dan kleine bedrijven. In de bloementeelt willen kleine bedrijven minder vaak investeren in activiteiten via het PT dan grote: 46% van de kleine bedrijven organiseert en financiert activiteiten liever privaat, tegenover 32% van de grote bedrijven.

Groente- en fruitsector
De glasgroentensector is de grootste voorstander van behoud van het PT. Ook hier is de handel kritischer dan de teelt, alhoewel grote handelsbedrijven wel positief zijn over investeren via het PT. 54% van de grote handelsbedrijven is voor behoud van het PT, tegenover 34% van de kleine bedrijven. De glasgroententeelt is het meest positief. 61% van het aantal respondenten wil blijven investeren via PT, gewogen naar bedrijfsgrootte is dat 79%. Ook hier zijn grote bedrijven positiever dan kleine bedrijven.

Bollensector
De bloembollensector laat een duidelijk verschil zien tussen teelt en handel. Daar waar de bollenteelt ten opzichte van andere sectoren relatief tevreden is over het schap en ook via het PT wil blijven investeren (65%), geeft de handel aan zaken privaat te willen organiseren. Dit bevestigt het draagvlak voor de richting die handelsorganisatie Anthos reeds inzette. Al eerder gaf deze organisatie aan collectieve zaken privaat te willen financieren en organiseren.

Boomkwekerij
De boomkwekerijsector staat zeer kritisch tegenover het PT. 65% van de respondenten wil niet blijven investeren in activiteiten via het PT. Hierbij zijn er geen grote verschillen tussen grote en kleine bedrijven. Vanuit de boomkwekerij namen relatief veel kleine ondernemers deel aan de peiling. Van de respondenten was de helft geen lid van een brancheorganisatie.

Hoveniers
Binnen de hovenierssector geeft ruim 70% aan niet meer te willen investeren in activiteiten via het PT. Het rapportcijfer is laag en bij alle bevraagde activiteiten geeft meer dan 70% aan dit privaat te willen organiseren. Vooral veel kleine bedrijven namen deel aan de peiling. Veel van de respondenten (70%) is geen lid van een brancheorganisatie.

Commissie van advies
De resultaten van de PT ondernemerspeiling worden naar de Commissie van Advies gestuurd, die minister Kamp adviseert over het kabinetstandpunt over de toekomst van de schappen.

Bron: Productschap Tuinbouw