Inspirerende bijeenkomst SPTV goed bezocht
11 maart 2010
De door Stichting Platform Tuinbouw Veenstreek (STPV) op 10 maart 2010 georganiseerde bijeenkomst over de samenhang tussen de glastuinbouw in de gemeente Kaag en Braassem en Greenport Nederland mag met ruim 100 bezoekers succesvol genoemd worden. Veel van de aanwezigen waren enthousiast over de sprekers en de boodschap die zij op een inspirerende wijze voor het voetlicht brachten.
Belang glastuinbouw
Marcel Claessen, vestigingsmanager FloraHolland en Ewald van Vliet, burgemeester Lansingerland en bestuurslid Greenport Nederland, benadrukten beiden het economische belang van de vijf Greenports, gezamenlijk verenigd in Greenport Nederland. Greenport Nederland levert na de Haven Rotterdam de grootste bijdrage aan het Nederlandse handelsoverschot. Als het gaat om het bieden van werkgelegenheid is Greenport Nederland het belangrijkste economische cluster.
Volgens Claessen zijn productiegebieden de basis van de Greenports; zonder productie kunnen de overige ketenpartijen niet goed functioneren. Als voorbeeld noemde Claessen het glastuinbouwgebied in de Kaag en Braassem. Hoewel het gebied ten opzichte van andere glastuinbouwgebieden misschien niet groot is, levert het wel degelijk een belangrijke bijdrage aan de gehele keten. De centrale ligging, het brede assortiment en de toegevoegde waarde (€ 85 miljoen euro op jaarbasis) zorgen ervoor dat de productie een belangrijk onderdeel uitmaakt van de dynamische dagvoorraad van de afnemers. De relatieve kleinschaligheid van het gebied levert volgens Claessen bovendien een grote focus op innovatie op.
Innovatie en clustering
En juist innovatie is volgens van Vliet een van de belangrijkste drijvers voor Greenport Nederland: nu en in de toekomst. Nederland is wat betreft tuinbouwkennis toonaangevend in de wereld. Met die kennis is glastuinbouw Nederland erin geslaagd om op een relatief klein oppervlakte veel toegevoegde waarde te creëren. Van Vliet wees in dit verband naar China waar productielocaties bestaan van 60.000 hectare groot; dat is zes maal zoveel als het aantal hectare productie in heel Nederland. Toch slaagt ons land erin internationaal de tweede leverancier van agrarische producten te zijn. De kansen voor de toekomst liggen dan ook in het goed ontsluiten, benutten en verder ontwikkelen van de aanwezige kennis.
De kracht van de sector bestaat daarnaast uit de clustervorming van de gehele keten; van veredeling tot afzet. Het is volgens van Vliet noodzakelijk om de ketenpartijen niet alleen virtueel (netwerk en kennisdeling) maar ook fysiek te clusteren. Het is bijzonder onverstandig om onderdelen uit het cluster, bijvoorbeeld productie, massaal te verplaatsen naar gebieden buiten het centrum van de Greenports. Dat ondermijnt de kracht van het groter geheel. Dat de succesvolle Greenports allemaal gevestigd zijn in stedelijke agglomeraties, is geen toeval; afzet, arbeid, logistiek, infrastructuur, hoogwaardige scholing en kenniscentra zijn daar immers ook gevestigd. Greenport Nederland onderkent dat ruimte juist in die gebieden schaars is. Onder meer daarom heeft het glastuinbouwcluster innovatie en verduurzaming van de sector tot speerpunten van haar beleid benoemd.
Groeisector
Van Vliet benadrukte in zijn vlammend betoog verder dat de glastuinbouw bewezen heeft een belangrijke economische groeisector te zijn. Dat de politiek en de publieke opinie zich slechts lijken te concentreren op de vraag hoeveel hectare de glastuinbouw minimaal nodig heeft om te overleven, verbaast van Vliet hogelijk. “Er is toch ook niemand in Nederland die de vraag stelt hoeveel hectare er nodig zijn om de Rotterdamse haven voort te laten bestaan. De ruimtevraag is daar als vanzelfsprekend gerelateerd aan de te verwachte groei.” Hiermee pleit van Vliet overigens niet voor een ongebreidelde groei van glastuinbouwgrond. Het ontwikkelen van nieuwe locaties moeten volgens hem hand in hand gaan met het duurzaam investeren in bestaande glastuinbouwgebieden.
Glastuinbouw: het nieuwe Slochteren van Nederland?
De laatste spreker van de avond was futuroloog Arjen Kamphuis. Op een duidelijke en humorvolle wijze vertelde hij dat technologie zich steeds sneller ontwikkelt en een steeds grotere impact heeft op het menselijk bestaan. Als voorbeeld noemde hij de technologische ontwikkelingen die de transparantie en toegankelijkheid van kennis en informatie enorm hebben vergroot; van ganzenveer naar de boekdruk en van de boekdruk naar internet en mobiele telefonie.
De mogelijkheid om snel en goedkoop informatie te delen en de beschikbaarheid van daarvoor ontwikkelde ict-technologie (tegen sterk afnemende kosten), leiden er volgens Kamphuis toe dat ook op andere terreinen in een zeer rap tempo grote veranderingen zullen plaatsvinden. Als voorbeeld schetste hij dat het in de toekomst voor iedereen mogelijk wordt om met 3D-printers het overgrote deel van het Blokkerassortiment thuis te reproduceren. Maar ook auto’s die zichzelf kunnen besturen en vergaande robotisering zullen in de toekomst gemeengoed worden.
Over de toekomst van de glastuinbouw maakt Kamphuis zich geen zorgen. Mensen houden van bloemen en planten en dat zal volgens hem niet veranderen. En als de glastuinbouwsector erin slaagt om collectief bestaande en nieuwe technologieën in de dagelijkse praktijk te implementeren, kunnen kassen in de toekomst, naast bloemen en planten, energie, zuurstof, schoon water en organische uitgangsmaterialen voor bijvoorbeeld de bio- en nanotechnologie leveren. De glastuinbouwsector zou zo wel eens het nieuwe Slochteren van Nederland kunnen worden, aldus Kamphuis.
Download hier de presentatie van Marcel Claessen